Cando alguén viaxa a outro lugar á volta ben seguro que fala das paisaxes que visitou ou do moito ou pouco que lles gustaron. Independentemente da formación do observador, de si é quen de definir ou non o concepto, a palabra paisaxe está no seu vocabulario.
Coñecer
A paisaxe, a súa importancia na nosa vida cotiá e o seu valorPosiblemente un dos termos máis empregado a nivel popular sexa o de paisaxe.
Cando un visitante recorre Galicia é difícil que non comente a variedade e riqueza das súas paisaxes. Fala delas e, ademais, adxectívaas en función do grao de satisfacción que obtivese. A ben seguro que comenta a variedade das súas cores; as sensacións que tivo nun lugar; do positivo ou negativo que ollou; mesmo, sen querelo facer expresamente, introducirá as escalas ás que as viu porque ben pode describir unha escena concreta que contemplou ao lonxe ou outra na que estivo á súa beira.
E, a ben seguro, porá o acento nos diferentes aspectos das paisaxes: as vivendas rurais ou urbanas, as rúas dunha vila ou cidade, os campos de cultivo, os bosques,.. Quedaranlle gravadas na súa mente escenas mais tamén sons ou mesmo aromas… En suma analizará en grande medida a globalidade e as partes; o xeral e o particular de cada paisaxe.
Otero Pedrayo e a Paisaxe
No caso de Galicia ao falar do tema non é posible deixar de citar a Otero Pedrayo, o primeiro autor que describiu as paisaxes galegas dun xeito xeográfico.
Pensaba que pra conseguire unha impresión o máis compreta e vivinte posibre d’unha terra, non hai millor sistema que escolmar unhas poucas paisaxes xeográficas caracuterísticas, como dí no seu traballo Problemas de Xeografía Galega (1927). Neste mesmo traballo define, o que él entendía por paisaxe: … o xogo diario dos variados fautores da terra, da atmósfera, da vida e do home que n’un estado isolado figuran desartellados e privados da dinamicidade da sua realidade de loita e asociación.
Esta relación do home coa terra é vital na paisaxe oteriana.
En Paisajes y Problemas Geográficos de Galicia, (1928) di que en contacto directo y constante con el medio natural, el pueblo trabajador y sensitivo, alejado de la contemplación mística y de la doctrina teológica, anima la naturaleza, la personifica, la siente como un conjunto de presencias reales amigas y enemigas, y a veces transporta a sus creaciones artísticas una viva expresión de paisaje. O traballo a cotío do home, sobor de todo o labrego, aparece condicionado polo medio, que se convirte en determinante: El elemento esencial del paisaje gallego, la roca granítica esquistosa, con su peculiar proceso de erosión, proporciona un determinante al tratamiento arquitectónico. Mais non só é a rocha a causa principal que determina a paisaxe; tamén os solos ou a abundancia de auga teñen un papel importante.
No seu itinerario de Ourense a Santiago que describe no traballo Paisajes y Problemas…
aparece en varias ocasións o que se está a decir: Los chaos que cruzamos forman parte del conjunto de tierras que con diferente matiz por la altura y el relieve guardan el tipo de los clásicos chaos de Amoeiro. El suelo arenoso, solo en algunos trozos de arcilla, ostenta cosechas de maíz… Las tierras de regadío se llaman naveiras; las de secano, heredades… Algunos abedules aislados en terrenos húmedos parecen un anuncio de la montaña aún lejana, estase a referir a terreos enclavados na parroquia de Castro de Beiro. Máis adiante di: Subimos por cuestas yermas en las que la vegetación del maquis va creando una capa de tierra fría recortada por las aguas que en algunos lugares se depositan en ellos.
En función da unión dos pobos coa paisaxe nace unha clasificación deles ó longo da historia.
Para Otero Pedrayo hai pueblos que aparecen postizos y apenas aceptados en su medio físico; otros desde antiguo, profundamente identificados con él. A este grupo pertenece Galicia con su paisaje humanizado y su alma llena de paisaje. (Paisajes y Problemas Geográficos de Galicia). Decatase de que, por unha banda, o galego intensamente labrador y pescador, se incorporó entrañablemente al paisaje, hasta el punto que solo alguna corta extensión de montaña no guarda la huella humana, y ni aun ofrece obstáculo definitivo, por lo menos al lpaso de los hombres” (Paisajes y Problemas geográficos…) que, indica claramente a forza da sociedade galega capaz de humaniza-lo territorio e, por outra, fala, na Síntesis Xeográfica de Galicia, 1926) de que a aldeia ou lugar teñen un aspeuto amontoado o cha e bon e de aproveitarse (n’os ribeiros por ex.) mais espaciada n’as terras outas ond’o crima pide mais comodidás e acopio n’as invernias e o traballo non existe apricaceón tan diaria, o que indica unha crara dependencia do home ou a terra.
Últimas publicación para COÑECER
Ver todas as publicacións para COÑECER